quarta-feira, 4 de abril de 2012

Desenvolvimento dos Países da CPLP

terça-feira, 14 de fevereiro de 2012

Lu Olo: Perfil líder ida nian, ezemplu di’ak



“Viva Doutor Lu Olo! Viva Doutor Lu Olo”...militantes sira hakilar liafuan sira ne’ ho solok tomak  iha sede Komité Sentrál FRETILIN nian, iha Comoro, Dili, iha 13 Janeiru 2012 bainhira sira rona Prezidente FRETILIN Francisco Guterres Lu Olo, konfirma katak nia sei konkorre nu’udar kandidatu FRETILIN nian iha eleisaun prezidensiál ne’ebé sei hala’o iha 17 Marsu 2012. Hau haksolok simbolismu ida ne’ebé kahur lia fuan “Doutor” – títulu ida ne’ebé rekoñese katak Lu Olo ramata ona lisensiatura Direitu – ho “Lu Olo”, ninia naran kódigu hosi tempu rezisténsia nian, liuliu tanba ema balun hatete durante eleisaun prezidensiál iha 2007 katak sira la vota ba Lu Olo iha segunda ronda tanba nia laiha kualifikasaun formál.  La’ós katak Lu Olo fó importánsia atu ema bolu nia Doutor Lu Olo ka Lu Olo de’it.  Nia rasik hatene katak ita nia hahalok mak define ita nu’udar ema, la’os títulu ne’ebé ita simu.
Hafoin restaurasaun independénsia, Lu Olo mosu nu’udar líder nasional no fó lisaun interesante ba kestaun lideransa. Iha okaziaun barak, istória hatudu katak laiha fórmula ida, laiha kombinasaun májika ida atu explika saída mak halo líder ida atu hetan susesu.  Ema balun moris kedas ho kualidades líder nian, balun bele sai líder hafoin simu formasaun intensiva no balun haburas an to’o sai líder ne’ebé iha susesu liuhosi esperíensia no difikuldades ne’ebé sira enfrenta no susesus no fallas ne’ebé akontese iha sira nia vida. Istória lideransa Lu Olo nian tama liuliu iha kategoria ikus tanba nia ema ne’ebé hatasak ninia an rasik no ninia karáter haforsa liu tan hosi horiuluk to’o ohinloron. 
Maibé, atu kompreende sé mak Lu Olo no tanbasá nia sai nu’udar kandidatu prezidensiál iha tinan ida ne’e, ita tenke hanoin ba kotuk, ba loron trájiku ida iha tinan 1975, loron ida ne’ebé Indonézia tama no hahú okupasaun Timor-Leste nian. Iha altura ne’ebá, Lu Olo iha otas 21 no servisu nu’udar profesór ensinu primáriu nian iha Colégio St. Terezinha iha Ossú. Situasaun obriga nia halai ba ailaran no nia hahú ninia vida guerilleiru iha pelotaun FALINTIL nian ne’ebé Lino Olokassa mak komanda. Hosi 1975 to’o 1999, Lu’Olo hametin nia an  nu’udar kombatente rezisténsia no ativista polítiku no konsegue sobrevive kampaña serku no anikilamentu iha finais dékada 70 nian no asaltu sira ne’ebé militar Indonésiu sira halo iha prinsípius dékada 80 nian ne’ebé militár Indonésia tiru mate ninia belun no familiár barak. Iha 15 Novembru 1981, iha Builó/Viqueque, militar Indonéziu tiru mate ninia kaben dahuluk, Clotilde Maria de Fátima no ida ne’e afekta nia maka’as tebetebes iha tinan barak nia laran no hafoin independénsia mak nia foin deside kaben fila fali.
Durante períodu ne’ebé Lu Olo reziste iha ailaran, nia kaer kargu oinoin iha FRETILIN nia laran; sekretáriu iha rejiaun kosta-leste iha Matebian (1976), delegadu Komissariadu  iha sektór ponta leste (1978) no komisáriu polítiku nasional (1984). Iha 1987, bainhira resisténsia halo re-estruturasaun no harii Conselho Nacional da Resistência Maubere ( CNRM) no nomeia Xanana Gusmão nu’udar líder CNRM nian, Ma’Huno simu kargu nu’udar Sekretáriu Komisaun Diretiva FRETILIN nian – órgaun polítiku másimu FRETILIN nian – Lu Olo, Ma’Hodu no Nino Konis Santana simu nomeasaun nu’udar Vise-Sekretáriu.
Hafoin formasaun CNRM nian, liu tiha tinan balun, militar Indonéziu sira kaer Xanana Gusmão (1992), Ma’Hodu (1992) no Ma’Huno (1993) no sulan sira iha kadeia (kazu Xanana nian) ka husik sira, maibé tuir sira maka’as (kazu Ma’Hunu no Ma’Hodu nian). Maibé, iha 1998, Nino Konis Santana ne’ebé hola Ma’Huno ninia fatin nu’udar líder FRETILIN nian iha 1993, mate tanba moras. 
To ohin loron, ema balun de’it mak hatene katak hafoin Nino Konis Santana mate iha 1998, Lu Olo hakerek ba Delegasaun Externa FRETILIN nian no husu atu transfere lideransa FRETILIN nian ba Delegasaun Externa. Maibé líder Delegasaun Externa FRETILIN nian, Mari Alkatiri lasimu pedidu ida ne’e. Ida ne’e la’ós primeira vez mak Delegasaun Externa insiste katak lideransa FRETILIN nian tenke hatuur nafatin iha rai laran, biar sirkunstásia difísil tebetebes. Atu haforsa ezijénsia ida ne’e, FRETILIN hala’o Konferénsia Extraordinária iha Sydney/Austrália iha 1998 no eleje Lu Olo nu’udar Koordenadór Jerál Konsellu Prezidensial FRETILIN nian, posizaun ne’ebé a’as liu iha partidu nia laran.
Iha prinsípius 1999, Lu Olo halo viajen perigoza ida ba Dili no hela subar durante fulan tolu nia laran atu tenta re-organiza FRETILIN. Tanba tropa Indonézia nian halo movimentasaun maka’as tebetebes no situasaun metin ba beibeik, Lu Olo deside fila ba Waimori, Viqueque no iha ne’ebá mak nia kontinua lidera FRETILIN. Iha 30 Agostu 1999, loron referendu ba indepéndénsia, Lu Olo vota iha Liaruka, Ossú no hafoin votasaun, muda ba akantonamentu FALINTIL nian iha Remexio to’o loron ne’ebé administrasaun Indonézia sai hosi Timor-Leste.
Bainhira okupasaun Indonézia ramata, Lu Olo, hanesan mós veteranus resisténsia sira seluk ne’ebé luta durante tinan 24 nia laran hasoru inimigu ida de’it, hasoru fali dezafiu foun ida: oinsá halo tranzisaun  ba vida sivíl. Lu Olo mós preokupa ho asuntu importante seluk: oinsá ajuda lidera FRETILIN atu halo tranzisaun ka hakfila an hosi movimentu rezisténsia ida ba partidu polítiku, knaar ida ne’ebé súsar atu hala’o tanba independénsia hamosu espetativa boot, no tanba nia mós lidera partidu istóriku ida hanesan FRETILIN.
Lu Olo finalmente hetan malu ho Mari Alkatiri, membru FRETILIN nian ne’ebé seniór liu  iha frente diplomátika no fundadór ida organizasaun nian, iha finál 1999. Sira nain rua hahú kedas re-organizasaun FRETILIN nian. Iha 15 Jullu 2001, Kongresu Nasional FRETILIN ba dahuluk eleje Lu Olo nu’udar Prezidente FRETILIN nian. Hafoin FRETILIN manán eleisoens ba Asembleia Konstituinte, Lu Olo tama iha lista FRETILIN nian ba Asembleia ida ne’e no órgaun ida ne’e eleje nia nu’udar Prezidente. Nu’udar Prezidente Asembleia Konstituinte nian, Lu Olo prezide elaborasaun (hakerek)  Konstituisaun Timor-Leste nian.    
Iha 20 Maiu 2002, loron restaurasaun independénsia nian, Lu Olo asume kargu nu’udar Prezidente dahuluk ba Parlamentu Nasional ne’ebé foin harii. Nu’udar Prezidente Parlamentu Nasional nian, Lu Olo kaer Parlamentu durante períodu ida ne’ebé órgaun ida ne’e aprova leis oinoin atu estabelese estrutura estadu Timor-Leste nian no ratifika Konvensoens no Tratadus internasionais, liuliu Convensaun Nasoens Unidas kona-ba Direitus Sivis no Polítikus no Direitus Sosiais no Ekonómikus no tratadus kona-ba Tasi Timor nian. Liu ta’an, ho prezidénsia Lu Olo nian, Parlamentu Nasional aprova ho unamidade Lei Fundu Minarai nian, lei ida ne’ebé importante liu ne’ebé órgaun ida ne’e pasa hafoin restaurasaun independénsia.
Iha Maiu 2006, FRETILIN hala’o II Kongresu Nasional iha ambiente polítiku ida ne’ebé manas tebetebes tanba soldadus atus ba atus mak duni sai hosi F-FDTL iha Fevereiru. Delegadus Kongresu nian (89%) eleje fila fali Lu Olo nu’udar Prezidente no Mari Alkatiri nu’udar Sekretáriu Jerál.  
Durante krize 2006 ne’ebé mosu atu doko Governu no deputadus FRETILIN nian, Lu Olo hala’o papél importante tanba nia servisu hamutuk ho líder nasional sira seluk atu evita guerra sivíl ho eskala boot no, nu’udar xefe ekipa negosiasaun FRETILIN nian, nia hala’o papel determinante ba hetan solusaun polítika ne’ebé loke dalan hodi harii Segundu Governu Konstitusionál. Komisaun Inkéritu Nasoens Unidas ne’ebé investiga krize 2006 kritika líder nasional balun maibé Lu Olo halo parte grupu ki’ik ida ne’ebé la hetan krítikas hosi Komisaun ida ne’e.  
Iha eleisaun prezidensiál 2007, Lu Olo kompete iha primeira ronda ho kandidatus ualo (8) no manán eleisaun dahuluk ne’e ho 27,89% votus. Maibé, iha segunda ronda, nia lakon ho 31% votus hasoru Prezidente atuál José Ramos Horta ne’ebé manán ho 69% votus. Durante kampaña ba eleisaun prezidensiál ida ne’e, Lu Olo mak deklara uluk liu ninia rikusoin pesoál hotu-hotu no rendimentu, no to’o ohinloron kandidatu sira seluk seidauk halo deklarasaun hanesan ne’e iha eleisaun ne’ebé de’it.
Kampaña eleisaun prezidensial 2007 nian hala’o iha ambiente negativu ka ho intensaun atu hatún Lu Olo bainhira sira komenta katak nia laiha kualifikasaun formál. Ekipa kampaña José Ramos Horta nian akuza arbiru de’it  katak Lu Olo iha uma ida iha Viqueque ho valór US$700,000. Biar nune’e, Lu Olo hatudu lideransa di’ak tebetebes bainhira nia simu rezultadu eleisaun ho laran kaman no husu apoiantes hotu-hotu atu tuir dalan ida ne’e.  
Hafoin lakon iha eleisaun prezidensial, Lu Olo hamutuk ho Mari Alkatiri lori ba oin kampaña FRETILIN nian no partidu manán eleisaun lejislativa iha 2007 ho 29,2% votus. Maibé, biar iha kontrovérsia, Prezidente atuál José Ramos Horta lahusu FRETILIN atu forma governu no nune’e partidu asume ninia papel nu’udar opozisaun iha Parlamentu Nasional. Lu Olo, nu’udar xefe ba lista parlamentár FRETILIN nian, iha direitu atu tuur iha Parlamentu Nasionál. Maibé, nia foti desizaun la tuur iha ne’ebá, atu nune’e, nia bele fó atensaun liluliu ba re-estruturasaun partidu nian no fó mós oportunidade ba deputadus FRETILIN klosan liu. Iha 2011, iha eleisaun direta istórika ne’ebé FRETILIN organiza ba eleje lideransa partidu nian, militantes FRETILIN nian hili Lu Olo (militante ida, votu ida), nu’udar Prezidente partidu nian ba datoluk no nune’e nia sai Prezidente eleitu FRETILIN nian, dala tolu tuirtuir malu.
Kona-ba ninia vida sivíl, Lu Olo kaben ho Cidália Mouzinho iha 4 Maiu 2002 no sira nain rua iha oan mane tolu: Francisco Cidalino Guterres (Olo Kai), Eldino Nobre Guterres no Felizito Samora Guterres. Iha 2005, Lu Olo hahú fila fali ninia ambisaun horiuluk nian atu estuda no deside tau naran iha kursu Direitu ne’ebé profesór direitu hosi Fundação das Universidades Portuguesas (FUP) nian mak hanorin.  Programa kursu Direitu ne’ebé FUP hala’o iha Timor-Leste atu hanesan programa kursu Direitu Portugal nian no kursu ida ne’e haforsa liu tan Lu Olo ninia koñesimentu kona-ba prosesu legál, elaborasaun leis no polítika, koñesimentu ne’ebé nia hahú hetan durante ninia mandatu nu’udar Prezidente Parlamentu Nasionál nian. Lu Olo kompleta ona ninia lisensiatura iha Direitu no serimónia ofisiál graduasaun sei hala’o iha Abril 2012.  
Foin lalais ne’e ema barak koalia kona-ba Lu Olo ninia lisensiatura iha Direitu, maibé, sira la haree katak, tanba estatutu ne’ebé nia iha, ninia inisiativa atu estuda fila fali, iha signifikadu luan tebetebes. Primeiru, tanba nia aseita derrota eleisaun prezidensiál nian iha 2007 no hasai kursu tinan lima, Lu Olo sai primeiru líder ho nível nasional ne’ebé hakiduk hosi senáriu públiku maibé fó pasu pozitivu ba oin atu buka hadia an no kualifika an di’ak liu ta’an. Iha país ida ne’ebé polítikus sira ladún admite halo sala no súsar atu husik armadillas podér nian, Lu Olo ninia inisiativa atu halo reflexaun ba nia an rasik no hadia ninia an fó ezemplu boot ida ba líder sira seluk no hatudu katak nia bele hakat liu buat sira ne’e hotu no sei hakat duni. Segundu, Lu Olo sai primeiru veteranu rezisténsia armada nian ho esperiénsia funu tinan 24 tuirtuir malu iha ailaran mak kompleta estudus universitárius. Iha tempu ne’ebé papél veteranus sira nian sai asuntu polítiku manas tebetebes, Lu Olo hatudu katak veteranus rezisténsia nian bele iha papél seluk ida, iha dalan seluk ida ba sira. Dalan estuda la’ós ba ema hotu, maibé ida ne’e sai opsaun real ida no tanba ne’e mak ita bele haree mós veteranus sira seluk rezisténsia armada nian hanesan Sabika no Filomeno Paixão no mós veteranus frente klandestina nian hanesan saudozu Francisco Benevides, David Ximenes no José Manuel Fernandes kompleta tiha ona ka sei kompleta kursu direitu. Terseiru, Lu Olo hatudu ezemplu di’ak tebetebes ba jerasaun joven Timor oan ne’ebé moris iha súsar nia laran iha Timor-Leste independente. Dalan ida ne’e bele la rezolve sira nia problemas, maibé tanba Lu Olo ramata kursu Direitu tinan lima nian, ho otas lima nulu resin no hafoin moris vida ida ne’ebé difísil tebetebes, Lu Olo bele uza ninia esperiénsia rasik atu fó inspirasaun ba ema barak.             
Iha loron ne’ebé Lu Olo anunsia ninia kandidatura ba eleisaun tinan ida ne’e nian, hau haree katak nia la’ós hanesan  Lu Olo ida ne’ebé hau haree iha 2007. Lu Olo ohinloron  hatudu firmeza no auto-konfiansa liu horiuluk. Hau haree ba nia hanesan ema ida ne’ebé kahur ninia susesus iha vida sivíl ne’ebé nia hetan liuhosi lideransa órgaun soberanu ida nian ho orgullu ne’ebé nia sente ba nia fen no oan sira no ho edukasaun ida ne’ebé nia sempre hakarak hetan. Susesus sira ne’e hotu mak halo nia hetan pesas ikus liu ne’ebé falta iha ninia puzzle lideransa nian. (Hau fó-hanoin katak auto-konfiansa ne’ebé Lu Olo hatudu hafoin kompleta ninia lisensiatura la’ós surpreza mai hau tanba hau haree mós transformasaun ida ne’e iha saudozu Francisco Benevides. Bainhira nia kompleta ninia kursu Direitu iha 2010 ho tinan 60, Francisco sai tiha hanesan ema ida ne’ebé moris fila fali, ne’ebé hamoris ninia juventude iha idade avansada bainhira nia hahú ninia karreira foun nu’udar advogadu.  Hau haree mós ba Sr. Benevides nu’udar fonte inspirasaun ida tanba nia hahú uza ninia abilidade foun ho laran haksolok atu kontinua hala’o servisu ba nasaun no povu ne’ebé nia serve ho distinsaun durante ninia vida tomak. Hau fiar katak Lu Olo sei halo ida ne’e bainhira nia asume ninia papél nu’udar Prezidente Repúblika).
Loron ruma ema ida sei pinta retratu Lu Olo nian hodi selebra ninia vida - Lu Olo nu’udar profesór eskola nian, Lu Olo nu’udar ativista polítiku, Lu Olo nu’udar kombatente liberdade nian, Lu Olo nu’udar xefe família nian, Lu Olo nu’udar Prezidente FRETILIN nian, Lu Olo nu’udar primeiru Prezidente Parlamentu nian, Lu Olo nu’udar estudante universitáriu, Lu Olo nu’udar lisensiadu iha kursu Direitu no seluk seluk tan - no  retratu ida ne’e sei tara iha Colégio Santa Terezinha iha Ossú, fatin ne’ebé buat hotu - hotu hahú tinan 36 liubá.Ida ne’e tatoli buat hotu-hotu kona-ba Lu Olo i.e. katak durante ninia vida tomak, nia lakoi dada ema seluk nia atensaun ba ninia istória, nunka hakarak dún ema seluk bainhira nia halo sala no lakon ka simu rekoñesimentu bainhira nia halo buat ruma no hetan susesu.  Keta distintus lideres 1975 nian, ne’ebé hateke hela mai ita hosi leten, bele hili Timor oan sira ne’ebé hametin valores no ideais ne’ebé hamoris nasaun ida ne’e karik, hau laiha dúvida katak sira sei hili mós retratu Lu Olo nian ba tara nu’udar ezemplu ne’ebé inspira orgullu ba nasaun ida ne’e.
Maibé Lu Olo ninia istória la’ós de’it istória susesu FRETILIN nian; ida ne’e istória susesu Timor oan hotu hotu nian. Nu’udar ema ne’ebé iha kredensiál forte rezisténsia nian, ne’ebé halo tranzisaun ho susesu ba vida sivíl no sei iha tinan barak di’ak liu hosi ne’e ba oin, Lu Olo sai nu’udar ponte ida ne’ebé liga Timor-Leste ninia pasadu ho ninia prezente no ninia futuru.  Lu Olo iha kombinasaun forte ida ne’e iha períodu ida ne’ebé sosiedade Timorense luta hela atu define ninia identidade nasionál, tau matan ba traumas horiuluk nian no buka hasai vantajens hosi oportunidades prezente no futuru nian. Biar nune’e, sei sedu liu atu koalia ho finalidade ruma kona-ba legadu Lu Olo nian no ninia impaktu iha sosiedade Timorense. Bainhira kampaña ba eleisaun hahú ofisialmente iha 29 Fevereiru 2012, Lu Olo sei hato’o ninia plataforma perfeita/kompleta ne’ebé hatudu ninia transformasaun extraordinária no ida ne’e mak sei konvense eleitoradu katak nia iha duni perfil di’ak ida atu sai Prezidente foun ba nasaun Timor-Leste.  
Hosi Sahe Da Silva

The Making of Lu Olo

“Viva Doutor Lu Olo!” (Long Live Doctor Lu Olo!), shouted the raucous crowd who had gathered at the Central Committee of FRETILIN in Comoro, Dili on 13 January 2012 to hear Francisco Guterres Lu Olo, the current President of FRETILIN, confirm that he would be running as a candidate in this year’s March 17 presidential elections.  I couldn’t help but smile at the symbolism of combining the term “Doctor”- a title recognising Lu Olo’s completion of his law degree - with “Lu Olo”- a code name from the resistance, particularly given that some people in the 2007 presidential elections had unfairly cited his lack of formal qualifications as a reason to vote against him in the second round.  Not that Lu Olo would care that much anyway whether you called him Doctor Lu Olo or Lu Olo as he knows better than most that it is what you do and not a title that defines you as a person.

Lu Olo’s emergence as a national leader following the restoration of independence provides a very interesting lesson in leadership.  History has shown, on many occasions, that there is no set formula no magic combination to explain what makes a successful leader.  Some people are born natural leaders, others become leaders after intensive training and others still evolve into successful leaders as they deal with the trials and tribulations, the successes and failures, of life.  Lu Olo’s leadership story falls very much into the last category as a person who matures and his character strengthens with the passing of time.

However, to understand Lu Olo, to understand the journey that has made the man and why he is one of the frontrunners in this year’s presidential elections, one has to go back to that fateful day in 1975 when Indonesia invaded Timor-Leste.  At the time, Lu Olo was 21 years old and a primary school teacher at St. Terezinha College in Ossú.  He was forced to flee to the mountains where he joined an army platoon under the command of Lino Olokassa.  He was to spend the entire Indonesian military occupation (1975-1999) in the mountains as a resistance fighter and a political activist, surviving the annihilation and encirclement campaign of the late 1970s and the Indonesian military assaults of the early 1980s where many of his friends and family members were killed.  His first wife, Clotilde Maria de Fatima, was killed on 15 November 1981 in Builó in Viqueque, an event that was to scar him so badly that he only remarried after independence.

During his time in the resistance Lu Olo held various positions within FRETILIN such as secretary for the eastern coast region in Matebian (1976), delegate commissar for the eastern point sector (1978) and national political commissar (1984).  In 1987 when the resistance was re-structured with the creation of the National Council of Maubere Resistance (CNRM) and the appointment of Xanana Gusmao as CNRM’s leader, Ma’Huno was appointed the Secretary of the Directive Commission of FRETILIN- the highest political organ of the party- whilst Lu Olo, Ma’Hodu and Nino Konis Santana were appointed as Deputy Secretaries.

In the years that followed the formation of CNRM, Xanana Gusmao (1992), Ma’Hodu (1992) and Ma’Hunu (1993) were captured by the Indonesian military and either sent to an Indonesian prison, as was the case with Xanana, or released into the civilian population under tight surveillance, as was the case with Ma’Huno and Ma’Hodu.  Then in 1998, Konis Santana, who replaced Ma’Huno as the leader of FRETILIN in 1993, died from illness. 

It remains little known that following Santana’s death in 1998 Lu Olo wrote to the External Delegation of FRETILIN requesting that the leadership of FRETILIN be transferred to the External Delegation.  The request was refused by Marí Alkatiri, the leader of the External Delegation, and not for the first time the External Delegation made it clear that leadership of FRETILIN- no matter how difficult the circumstances- was to remain in Timor-Leste.  As if to reinforce this point, an extraordinary conference of FRETILIN was convened in Sydney in 1998 and Lu Olo was elected as the General Co-ordinator of the Presidential Council of FRETILIN, the highest position within the party at the time. 

In early 1999 Lu Olo made a dangerous trip to Dili where he stayed for three months in various safe houses to re-organise FRETILIN.  As the situation became very tense, due to the large movement of Indonesian troops, Lu Olo returned to Waimori, Viqueque where he continued to lead FRETILIN.  On 30 August 1999, the day of the independence referendum, Lu Olo voted in Liaruka, Ossú and then moved to the FALINTIL cantonment in Remexio where he was to remain until the departure of the Indonesian administration from Timor-Leste.
The end of Indonesian occupation posed new challenges for Lu Olo who, like many veterans of the resistance, had spent 24 years fighting a common enemy and found themselves having to transition to civilian life.  For Lu Olo, there was also the important matter of helping lead FRETILIN’s transition from a resistance movement into a political party, a task made even more daunting by the massive expectations that came with independence and leading a historic party such as FRETILIN.

Lu Olo finally met Mari Alkatiri, the most senior member of FRETILIN on the diplomatic front and one of the founders of the party, in late 1999 and the two immediately began re-organising FRETILIN.  On 15 July 2001, Lu Olo was elected President of FRETILIN at the party’s 1st National Congress.  Then following FRETILIN’s victory in the 2001 elections for the Constitutional Assembly, Lu Olo became a member of the Constitutional Assembly and was later elected its President.  As President of the Assembly Lu Olo presided over the drafting of the Timorese Constitution.

On 20 May 2002, the date of the restoration of the independence, Lu Olo became the first President of the newly formed National Parliament.  As President of the National Parliament Lu Olo chaired the Parliament at a time when it approved various laws which established the structure of the Timorese State and ratified various international Conventions and Treaties, in particular the United Nations Conventions on Civil and Political Rights and on Social and Economic Rights and the treaties relating to the Timor Sea. In addition, under Lu Olo’s presidency National Parliament unanimously approved the Law on the Petroleum Fund, arguably the most important law passed since the restoration of independence.

In May 2006, FRETILIN held its second National Congress in a highly charged political environment which had been created by the dismissal in February that year of several hundred soldiers from the army.  Lu Olo was re-elected as party President and Marí Alkatiri as Secretary General by 89% of the delegates at the Congress. 

Throughout the 2006 crisis which was aimed at destabilising the FRETILIN Government and FRETILIN Parliamentarians, Lu Olo played a key role by working together with other national leaders to prevent a full scale civil war and, as leader of the FRETILIN negotiating team, he was instrumental in breaking the political deadlock which led to the formation of the second constitutional government.  Lu Olo remains one of the few national leaders who was not criticised in the United Nations Commission of Inquiry which investigated the 2006 crisis.

In the 2007 presidential elections, Lu Olo competed in the first round amongst a field of eight candidates, placing first with 27.89% of the national vote.  In the second round, however, he was defeated by current President José Ramos Horta who won 69% of the vote compared to Lu Olo’s 31%.  During the presidential election campaign Lu Olo became the first candidate to declare all his assets and income and remains the only candidate to have done so in any election.

The 2007 presidential election campaign was marked by negativity, with some people targeting Lu Olo for his lack of formal qualifications.  Jose Ramos Horta’s campaign team also falsely accused Lu Olo of having a US$700,000 house in Viqueque.  However, despite it all, Lu Olo showed great leadership in gracefully accepting defeat and urging all of his supporters to do the same.

Following the presidential election defeat, Lu Olo, together with Marí Alkatiri, led FRETILIN’s campaign in the 2007 parliamentary campaigns which the party won with 29.2% of the nationwide vote.  The party, controversially, was not asked by current President Jose Ramos Horta to form government and took up its role as opposition in National Parliament.  Lu Olo, as the head of FRETILIN’s parliamentary list, was entitled to take his seat in National Parliament but opted not to do so that he could focus on re-structuring the party, providing younger FRETILIN parliamentarians with the opportunity to take centre stage.  In 2011, Lu Olo was voted FRETILIN’s party president for the third successive time in the historic direct elections held by FRETILIN to elect its party leadership.

In respect of his civilian life, Lu Olo married Cidalia Mouzinho on 4 May 2002 and the couple now have three sons: Francisco Cidalino Guterres (Olo Kai), Eldino Nobre Guterres and Felizito Samora Guterres.  In 2005, Lu Olo commenced his lifelong ambition to study when he enrolled as a student in a law degree program taught by law professors from the Foundation of Portuguese Universities (FUP).  The five year law degree is modelled on similar programs run in Portugal and no doubt strengthened Lu Olo’s knowledge of legal processes, law making and policy gained from his tenure as President of National Parliament.  Lu Olo completed his law degree and will officially graduate in April 2012.

Much has been made recently of Lu Olo’s law degree without noting the broader significance of someone of his status returning to study.  Firstly, in accepting his defeat in the 2007 presidential elections and completing five years of study, Lu Olo was the first leader of national significance to step back from the public domain and take positive steps to make himself a better and more qualified person.  In a country where politicians rarely admit to making mistakes and find it hard to leave the trappings of power, Lu Olo’s self reflection and self improvement sets a great example for other leaders and demonstrates that above all he can, and eventually will, walk away from it all.  Secondly, Lu Olo became the first veteran of the armed resistance who spent 24 years in the mountains to complete tertiary studies.   At a time when the role of veterans is a hot political issue, Lu Olo has shown that there is another role, another way, for veterans of the resistance.  Studying may not be necessarily for everyone, but it’s a real option, and it’s no coincidence that other veterans of the armed resistance such as Sabika and Filomeno Paixão as well as veterans of the clandestine front such as the late Francisco Benevides, David Ximenes and José Manuel Fernandes have completed or are completing their law degrees.  Thirdly, Lu Olo has set a fine example to the younger generation of Timorese who are struggling in an independent Timor-Leste.  It may not solve their problems, but as someone who completed a five year law degree in his fifties after living a difficult life by anyone’s standards, Lu Olo can use his experience to inspire many others. 

On the day that Lu Olo announced his candidacy for this year’s elections it was clear to me that he was a far more assertive and confident person than the Lu Olo of 2007.  It’s as if the combined achievements in his civilian life in having served as the head of a sovereign organ, having a wife and children to be proud of and getting the education he always wanted have allowed him to insert the final missing pieces in his leadership jigsaw puzzle.  (In retrospect, the confidence Lu Olo gained from completing his degree should not have come as a surprise as I had seen a similar transformation in the late Francisco Benevides, who upon completing the same law degree in 2010 at the age of 60 was like a man reborn, reliving his youth in his later years as he commenced his new career as a lawyer.  It was inspiring to see Mr Benevides excited about using his new found skills to continue serving a nation and people he had served with distinction throughout his life and I believe Lu Olo would be looking to do the same in his role as President.)

One day someone will paint a portrait of Lu Olo celebrating his life- Lu Olo the school teacher, Lu Olo the political activist, Lu Olo the freedom fighter, Lu Olo the family man, Lu Olo the President of FRETILIN, Lu Olo the first President of Parliament, Lu Olo the university student, Lu Olo the law graduate and so on- and hang it in St. Terezinha College in Ossú where it all began 36 years ago.  It says it all really that throughout his life he has refused to drawn attention to his story, to blame others for his failures and losses or to take credit for his achievements and successes.  If the great leaders of 1975 who watch us from above were to pick Timorese who epitomised the values and ideals on which this nation was founded, there is no doubt that Lu Olo’s portrait would be held up as a proud example.

But Lu Olo’s story is not just a FRETILIN success story; it is a Timorese success story.  As someone who has strong resistance credentials, has successfully transitioned to civilian life and has his best years ahead of him, Lu Olo bridges Timor-Leste’s past, with its present and its future.  It’s a rare and powerful combination for a Timorese leader to possess at a time where Timorese society is struggling to define its national identity, to deal with the traumas of the past and to take advantage of the opportunities of the present and future.  However, it is too early to talk with any finality about Lu Olo’s legacy and his impact on Timorese society.  When the election campaign officially begins on 29 February 2012 Lu Olo will have the perfect platform to showcase his remarkable transformation and put forward a compelling case to become the next President of Timor-Leste.

By Sahe Da Silva

Lu Olo: Uma lição de liderança



“Viva Doutor Lu Olo!”, exultou a multidão reunida no Comité Central da FRETILIN em Comoro, Díli, a 13 de Janeiro de 2012, quando Francisco Guterres Lu Olo, actual Presidente da FRETILIN, anunciou a sua candidatura às eleições presidenciais de 17 de Março próximo. Não pude deixar de sorrir perante o simbolismo da combinação de Dr. (Doutor) – título por que é tratado quem conclui uma licenciatura em Direito –  com “Lu Olo” – nome de código da resistência – tendo em conta que nas eleições presidenciais de 2007 algumas pessoas apontaram a falta de habilitações formais como um motivo para não votar em Lu Olo na segunda volta. Não que Lu Olo dê muita importância ao facto de lhe chamarem Dr. Lu Olo ou simplesmente Lu Olo. Ele melhor do que ninguém sabe que  é o que fazemos e não o título que possamos ter que nos define como pessoas. 

O surgimento de Lu Olo como um líder nacional após a restauração da independência é uma interessante lição de liderança. A história tem mostrado em muitas ocasiões que não há  uma fórmula ou combinação mágica para que alguém se faça um líder de sucesso. Alguns são líderes natos, outros dedicam-se a processos de formação intensa, outros ainda fazem-se líderes de sucesso à medida que ultrapassam as provações, as tribulações, os sucessos e os fracassos da vida. A história de Lu Olo, como alguém que amadureceu e fortaleceu o seu carácter com o passar dos anos, encaixa-se nesta última categoria.

Porém, para percebermos Lu Olo, para percerbermos o seu percurso e para percebermos por que razão ele é um dos candidatos na linha da frente às eleições presidenciais, temos de recuar àquele dia fatídico de 1975 em que a Indonésia invadiu Timor-Leste. Naquela altura, Lu Olo tinha 21 anos de idade e era professor do ensino primário no Colégio de Santa Teresinha em Ossú. Lu Olo viu-se forçado a fugir para as montanhas onde se juntou ao pelotão armado comandado por Lino Olokassa. Durante todo o período da ocupação militar indonésia (1975-1999) Lu Olo esteve nas montanhas como guerrilheiro da resistência e activista político, tendo sobrevivido às campanhas de cerco e aniquilamento nos últimos anos da década de 70 e aos ataques militares indonésios dos primeiros anos da década de 80, que causaram a morte a muitos dos seus amigos e familiares. A sua primeira esposa, Clotilde Maria de Fátima, foi morta a 15 de Novembro de 1981 em Builó, Viqueque.  Este acontecimento  marcou-o  profundamente, de tal modo que só conseguiu voltar a casar-se depois da independência.

Durante o período da resistência, Lu Olo assumiu várias posições na FRETILIN: foi secretário para a região da costa leste no Matebian (1976),  delegado do comissariado  para o sector da ponta leste (1978) e comissário político nacional (1984). Em 1987, quando a resistência foi reestruturada com a criação do Conselho Nacional da Resistência Maubere (CNRM) e Xanana Gusmão foi nomeado líder do CNRM, Ma’ Huno foi nomeado Secretário da Comissão Directiva da FRETILIN – o órgão máximo do partido – enquanto Lu Olo, Ma’Hodu e Konis Santana foram nomeados Vice- Secretários.

Nos anos que se seguiram à criação do CNRM, Xanana Gusmão (1992) Ma’Hodu (1992) e Ma’ Huno (1993) foram capturados pelos militares indonésios. Xanana foi enviado para uma prisão indonésia, enquanto Ma’Huno e Ma’Hodu foram libertados mas mantidos sob apertada vigilância. Em 1998, Konis Santana, que havia substituído Ma’Huno como líder da FRETILIN em 1993, morreu de doença.

Será do conhecimento de poucos que após a morte de Konis Santana em 1998, Lu Olo escreveu à Delegação Externa da FRETILIN para que a liderança da FRETILIN fosse transferida para a Delegação. O pedido foi recusado por Mari Alkatiri, o líder da Delegação Externa e, tal como no passado, a Delegação Externa deixou claro que a liderança da FRETILIN – ainda que em circunstância difíceis – tinha de permanecer em Timor-Leste.
Em reforço desta posição, numa conferência extraordinária da FRETILIN realizada em Sydney em 1998, Lu Olo foi eleito Coordenador Geral do Conselho Presidencial da FRETILIN, a mais alta posição no partido à data.

No início de 1999 Lu Olo viajou até Dili onde ficou por 3 meses, em diferentes casas-abrigo, com o objectivo de reorganizar a FRETILIN. A crescente tensão sentida na cidade face às movimentações das tropas indonésias, fez Lu Olo regressar a Waimori, Viqueque, de onde continuou a liderar a FRETILIN. Em 30 de Agosto de 1999, dia do referendo da independência, Lu Olo votou em Liaruka, Ossú, tendo-se deslocado para o acantonamento das FALINTIL no Remexio, onde ficou até à saída da administração indonésia de Timor-Leste.

O fim da ocupação indonésia trouxe novos desafios para Lu Olo que, tal como muitos veteranos da resistência, após 24 anos de luta contra o inimigo comum, se viram obrigados a enfrentar  a transição para a vida civil. Para Lu Olo havia ainda um outro desafio importante, o de ajudar a liderar a FRETILIN  no processo de transição de um movimento de resistência para um partido político, uma tarefa fortemente condicionada pelas elevadissimas espectativas trazidas pela independência e por se tratar de um partido histórico como o é a FRETILIN.

Em fins de 1999, Lu Olo pôde, finalmente, conhecer pessoalmente Mari Alkatiri, o membro  mais sénior da FRETILIN na frente diplomática, tendo ambos iniciado de imediato a reorganização da FRETILIN. No primeiro congresso nacional do partido, a 15 de Julho de 2001, Lu Olo foi eleito Presidente da FRETILIN. Nas eleições para a Assembleia Constituinte de 2001, das quais a FRETILIN saiu vitoriosa, Lu Olo foi eleito membro da Assembleia e, depois, o seu Presidente. Lu Olo presidiu à Assembleia Constituinte durante todo o processo de redacção e aprovação da Constituição da Repúbica Democrática de Timor-Leste.
 Em 20 de Maio de 2002, data da restauração da independência, Lu Olo tornou-se o primeiro Presidente do novo Parlamento Nacional. No período em que presidiu ao Parlamento Nacional, o Parlamento aprovou várias leis estruturantes para o país e ratificou importantes convenções internacionais e tratados, designadamente o Pacto Internacional sobre os Direitos Civis e Políticos e o Pacto Internacional sobre Direitos Económicos, Sociais e Culturais, bem como tratados relativos ao mar de Timor. Foi durante a presidência de Lu Olo que o Parlamento Nacional aprovou por unanimidade a Lei sobre o Fundo Petrolífero, sem dúvida uma das mais importantes leis aprovadas após a restauração da independência.
Em Maio de 2006, a FRETILIN realizou o segundo congresso nacional num ambiente político altamente marcado pela deserção do exército de várias centenas de soldados, ocorrida em Fevereiro do mesmo ano. Lu-Olo foi re-eleito Presidente e Mari Alkatiri Secretário Geral do Partido por 89% dos delegados do Congresso.
Durante a crise de 2006, que teve o propósito de desestabilizar a governação da FRETILIN e o Parlamento Nacional, Lu Olo desempenhou um papel fulcral ao trabalhar em conjunto com outros líderes nacionais para evitar uma guerra civil. Como líder da equipa de negociações da FRETILIN, Lu-Olo foi uma peça chave para ultrapassar o impasse político que levou à formação do segundo governo constitucional.  Lu Olo é um dos poucos líderes nacionais que não foi objecto de crítica pela Comissão Internacional de Inquérito que investigou a crise de 2006.
Nas eleições presidenciais de 2007, Lu Olo participou na primeira volta juntamente com sete candidatos, tendo obtido o primeiro lugar com 27,89% dos votos. Na segunda volta, Lu Olo recebeu 31% dos votos contra os 69% dos votos recebidos pelo actual Presidente da República, José Ramos Horta. Lu Olo tornou-se o primeiro candidato de sempre a declarar os seus bens e rendimentos, o que nunca aconteceu em nenhuma outra eleição.

A campanha eleitoral de 2007 foi negativamente marcada pelos ataques feitos a Lu Olo motivados pela sua falta de habilitações literárias. Lu Olo foi ainda acusado pela  equipa de campanha de José Ramos Horta de ser proprietário de uma casa em Viqueque no valor de 700 mil dólares.  Apesar da campanha movida contra si, Lu Olo deu a todos uma lição de liderança ao aceitar a sua derrota e ao incitar os seus apoiantes a fazer o mesmo.

Após a derrota para as eleições presidenciais, Lu Olo e Mari Alkatiri lideraram a campanha da FRETILIN para as eleições parlamentares de 2007, nas quais o partido obteve 29,2% dos votos a nível nacional. Numa decisão envolta em controvérsia, o actual Presidente da República, José Ramos Horta, não chamou a FRETILIN para formar governo, e o partido assumiu o seu papel de oposição no Parlamento Nacional.  Lu Olo, cabeça de lista da FRETILIN, optou por não exercer o seu mandato parlamentar e antes concentrar os seus esforços na restruturação do partido, abrindo o caminho para que jovens deputados da FRETILIN assumissem a linha da frente.  Em 2011, em eleições directas históricas, Lu Olo foi eleito pela terceira vez consecutiva Presidente do partido.

No campo pessoal, Lu Olo casou com Cidália Mouzinho em 4 de Maio de 2002 e desta união nasceram 3 filhos: Francisco Cidalino Guterres (Olo Kai), Eldino Nobre Guterres and Felizito Samora Guterres. Em 2005, Lu Olo deu finalmente início ao seu antigo desejo de estudar, quando começou a frequentar o curso de direito leccionado por professores disponibilizados pela Fundação das Universidades Portuguesas (FUP).  A licenciatura em Direito, de 5 anos, adopta um modelo baseado nas licenciaturas em Direito das Universidades Portuguesas, e, sem margem para dúvidas, contribuiu para reforçar os conhecimentos jurídicos e sobre processo legislativo adquiridos por Lu Olo durante o seu mandato como Presidente do Parlamento Nacional. Lu Olo concluiu o curso de Direito e vai graduar-se oficialmente em Abril de 2012.

Muito se tem dito sobre a licenciatura de Lu Olo sem que se reconheça o devido valor ao facto de alguém na sua posição ter voltado a estudar. No entanto, ao aceitar a derrota nas eleições presidenciais de 2007 e ao ter completado 5 anos de estudo, Lu Olo tornou-se o primeiro líder nacional a afastar-se da vida pública e a dar passos positivos para se tornar uma melhor e mais qualificada pessoa. Num país onde os políticos raramente admitem os seus erros e encaram com dificuldade afastar-se do poder, o processo de auto-reflexão e auto-desenvolvimento de Lu Olo é um exemplo a seguir por outros líderes e demostra, acima de tudo, que Lu Olo pode e irá eventualmente ultrapassar estas situações. É de realçar ainda que Lu Olo é o primeiro veterano da resistência armada que, após ter passado 24 anos no mato, completou um curso do ensino superior. Numa altura em que o papel dos veteranos é uma questão importante, Lu Olo mostrou que também há outros papéis a assumir e outros caminhos a percorrer para os veteranos. Estudar pode não ser para todos, mas é uma opção real e possível. Não é por isso estranho o facto de outros veteranos da resistência armada, como Sabika e Filomeno Paixão, e veteranos da frente clandestina, como o saudoso Francisco Benevides, David Ximenes e José Manuel Fernandes terem completado ou estarem a completar o curso de direito. Acima de tudo, Lu Olo deixa um excelente exemplo para a geração de jovens timorenses que lutam contra os desafios de um Timor-Leste independente. Estudar não será uma solução para todos os problemas, mas ver alguém que, com mais de 50 anos de idade e depois de uma vida difícil perante os padrões mais exigentes, completou 5 anos de estudos, é inspirador.
No dia em que Lu Olo anunciou a sua candidatura às eleições presidenciais, foi claro para mim que o Lu Olo de hoje é bem mais assertivo e confiante do que o Lu Olo que concorreu às mesmas eleições em 2007. A combinação de vários elementos felizes na sua vida - ter assumido a liderança de um órgão de soberania, ser um orgulhoso chefe de família, ter obtido a educação que sempre desejou – são as peças que faltavam no puzzle da sua história de liderança.   (Olhando para trás, a confiança que Lu Olo adquiriu
com a frequência do curso de direito, foi a mesma que vi no falecido e saudoso Francisco Benevides. Quando Benevides, com 60 anos, concluiu, em 2010, o seu curso de direito, foi como se tivesse renascido, revivendo a sua juventude nos últimos anos da sua vida ao iniciar a sua nova carreira como advogado. Foi inspirador ver o entusiasmo de Francisco Benevides com a possibilidade de usar os conhecimentos adquiridos no curso para continuar a servir o país e o povo pelo qual lutou toda a sua vida. Acredito que Lu Olo sente o mesmo entusiasmo e tem o mesmo objectivo no seu papel como Presidente da República).

Um dia, alguém irá pintar o retrato de Lu Olo em sua homenagem - Lu Olo o professor, Lu Olo o activista político, Lu Olo o combatente da libertação, Lu Olo o chefe de família, Lu Olo o Presidente da FRETILIN, Lu Olo o primeiro Presidente do Parlamento Nacional, Lu Olo o estudante universitário, Lu Olo o licenciado em Direito – e pendurá-lo numa das paredes do Colégio de Santa Teresinha em Ossú onde tudo começou há 36 anos atrás.
A sua postura discreta - nunca chama a atenção para si, não culpa os outros pelas suas falhas e não se aproveita dos seus sucessos - fala por si. Se os grandes líderes de 1975, que já não estão entre nós, tivessem que escolher timorenses que representassem os valores e ideais que estiveram na fundação desta nação, o retrato de Lu Olo seria um exemplo orgulhosamente erguido.

Mas a história de Lu Olo não é uma história de sucesso só da FRETILIN; é uma história de sucesso de Timor-Leste. Como alguém que marcou profundamente a resistência, que transitou com sucesso para a vida civil e que tem os melhores anos à sua frente, Lu Olo é a ponte entre o passado, o presente e o futuro de Timor-Leste. Nos dias de hoje, em que a sociedade timorense luta pela definição da sua identidade nacional, para ultrapassar os traumas deixados pelo passado e para aproveitar as oportunidades do presente e do futuro, esta  é uma rara e poderosa combinação a ter. É ainda muito cedo para se dizer qual a herança de Lu Olo e o seu impacto na sociedade timorense. Quando a campanha eleitoral começar oficialmente a 29 de Fevereiro, Lu Olo terá a oportunidade de nos mostrar a sua notável transformação e apresentar os seus  argumentos irrefutáveis para se tornar o próximo Presidente da República Democrática de Timor-Leste.

Por Sahe Da Silva

quinta-feira, 19 de janeiro de 2012

Devolução…

Há um sentimento comum de que Portugal nos está a ser roubado. Só meia dúzia de pessoas, os das novas elites, os “eleitos”, os tais que, por certo, não sentem o “espírito de ser português”, os tais que só encarnam o espírito rude e grosseiro do dinheiro egoisticamente usado para corromper e destruir, para se promiscuirem em vaidades e luxos. 
Não há dúvida que as sociedades apareceram para que os seus habitantes se sintam mais protegidos. Ora, na atualidade, as sociedades são sítios onde prolifera a insegurança e o roubo… até ao cúmulo do roubo de direitos adquiridos ao longo de anos de lutas…
Pois bem, que nos devolvam Portugal! Um Portugal de valores e de princípios, de riquezas humanas, científicas e espirituais… o humanismo faz parte da nossa história.
Fomos dos primeiros povos a abolir a escravatura e agora regressamos a um novo tipo de escravatura… requintada por natureza, disfarçada… tudo nos é retirado… até os últimos anos das nossas vidas já passaram a ser motivo de “preocupação”… sim, é o que sinto! Por este andar ainda vai ser instituído um tipo disfarçado de “câmara de gás” para “eliminar” os que já são considerados “idosos”… os que, de pessoas que deveriam ser respeitadas, passaram a ser um “peso”…
Quero ver renascer Portugal e contribuir para que tal se torne uma urgente realidade. Um Portugal onde todos se sintam FILHOS AMADOS…
Fartos de sermos enganados e mal tratados, direi mesmo mal-amados…
A cada medida se agravam as “chicotadas”… agora, como disse atrás, até já é motivo de preocupação existirem no país onde nasceram, muitos reformados… como se eles não tivessem direito a fruir Da vida do jeito que querem e do jeito que sonharam.
Dizem alguns políticos e afins que os reformados são um grande encargo para a Nação. Ora, para evitar esta “triste realidade” que aflige a classe política, resolveram “atormentar” a vida dos que estão quase na idade de pedir a reforma… para esses há que exigir mais anos de trabalho para, fácil é deduzir, morrerem sem oportunidade de fruírem livremente os últimos anos da sua estadia na Terra. E aos que tiverem a ousadia de pedir a reforma, levam um “corte” assustador.
Pois não seria mais honesto “negociar”? Ou seja, não queremos a “esmola” da reforma, devolvam-nos simplesmente o dinheiro que depositámos nos cofres do Estado, muito ou pouco, não interessa…
Além disso, quanto ganhou o Estado em juros, por ter em seu poder durante anos a fio, o dinheiro destinado às nossas reformas? O que foi feito desse dinheiro?
Uma vez que, nitidamente, os políticos se zangaram connosco, tendo vindo a demonstrar, progressivamente, um desprezo arrepiante, não seria mais justo, devolverem-nos o que lhes entregámos para os fins da reforma? E não pensavam mais no assunto. Seriamos nós a gerir o nosso próprio dinheiro.
Albano tomas

quarta-feira, 14 de dezembro de 2011

Corrupção comportamental

Vivi em missão desde Outubro de 2010 até Outubro de 2011. Fora do País que me viu nascer e crescer, durante um ano. Um ano de trabalho e principalmente de novidade e intensa vida social. Festas, encontros, jantares, convívios, viagens, tudo o que me passava pela cabeça e fosse encaixado nos tempos livres. Fascinei-me! Senti-me um pássaro fora da gaiola! Tudo me era permitido e quanto mais eu me disponibilizava para as farras e os amigos, mais era “venerada”.
O trabalho fazia-se bem, os mais “chegados” estavam sempre disponíveis... Criei a minha própria imagem: comunicativa e moderna, sem compromissos afectivos e sem preconceitos. Isso, facilitou-me a vida em todas as suas áreas.
Mas... regressei às origens, depois de um ano fora! foi o descalabro da minha vida pessoal. Perdi valores, perdi o amor da minha vida, perdi o respeito pelos amigos mais sinceros.
Esqueci-me do essencial… a dita missão empurrou-me para envolvimentos catastróficos… fui fraca… vi outros perderem-se sem sentido, mas eu estava embriagada com a liberdade que nunca tive. Liberdade???!!! Agora digo: triste libertinagem!!!
Vida de missão! Há que descobrir tudo! Logo percebi que para ter sucesso teria de criar um perfil adequado: não ter passado, nem tão pouco futuro, viver o presente e arrastar-me na onda frenética do presente que se faz “à la gardére” para agradar... e ter futuro no "bando"...
O presente foi feito de “esquecimentos” inquietantes, só a superficialidade e a hilaridade contavam… humanismo? Não existiu! Só fachada! Humanismo?! só aquele que sirviria para fazer uma boa imagem… comungar de certas intimidades?! sim... isso ficava bem e melhorava o perfil exigido.
Nos primeiros tempos da minha estadia como "internacional" (que bom sentir-me "internacional", o meu despresível ego inchou-se de vaidade!), ainda mantive as evidências de que tinha compromissos humanos e afectivos no meu País. Depois isso passou a ser uma mentira que eu mantinha comigo própria… as solicitações eram muitas e eu já não tinha mais disponibilidade anímica para manter a chama com o meu companheiro... homem inteligente, culto, sensível...
A hipocrisia e a falsidade imperou nas minhas atitudes, e vivi bem com isso, porque o ambiente social e os convívios sem fronteiras me agradavam exageradamente. Era aí que eu afogava a solidão que queimava o meu coração. Ao mesmo tempo, sentia-me honesta, não querendo sujeitar o meu marido à humilhação de ser visto como “objecto de gozo”... Ele não merecia isso, decididamente.
O nosso amor nunca tinha sido beliscado, ele era um cavalheiro e um companheiro. Tínhamos alicerces firmes e sabíamos o que queríamos da vida… estávamos a construir um futuro lindo, passo a passo, sem pressas, mas com muito amor e dedicação recíprocos.
Contudo, esta afectividade forte não resistiu, quando confrontada com mudança de mentalidade que ocorreu em mim... os privilégios (internacional não é uma coisa banal) os prazeres mundanos longe de todos os olhares familiares (tudo nos é permitido, ninguém questiona a nossa vida pessoal)...
A harmonia que eu tinha, antes desta experiência de trabalho, harmonia que parecia resistente a toda a lixeira humana e a todo o aproveitamento emocional, adoeceu gravemente. Os prazeres afectaram-me o carácter que fazia parte da minha psicologia, os meus olhos ficaram cegos pela novidade de possuir e viver mais experiencias novas, perdi o brio de mim e fiquei arrogante como se tivesse o mundo e as pessoas aos meus pés aceitando o que os meus caprichos determinassem.
A gritaria interna do meu desassossego feriu os meus ouvidos e silenciou a minha voz, mas principalmente silenciou a voz do meu marido que jamais iria sujar-se nem tão pouco envolver-se na minha promiscuidade emocional. Troquei-o por ilusões falsas, envenenei o meu carácter...
Gritava mais alto em mim a expectativa conhecer gente diferente. Além disso, éramos dois companheiros separados pela distância de milhares de Kms. Passou a manifestar-se em mim uma indiferença sentimental que me pareceu natural. Percebi que havia insatisfação e tristeza da parte do meu marido, mas isso não me preocupava. Os outros colegas eram tão desprendidos e tão disponíveis! Eu tinha de ser como eles! Achei que isso era o modo de vida ideal, e que o meu marido só tinha que aceitar. Dinheiro não faltava, e viria mais a cada contrato renovado. Nunca ganhei tanto na minha vida, e isso afectou a minha forma de viver. Até arranjei um namorado e voltei a apaixonar-me. Foi bom para o dois!
Fiquei com o vírus das missões instalado nas minhas entranhas, e um desassossego desprezível na minha mente.
Regressei ao País, sem sensibilidade, emocionalmente doente. Regressei e percebi que teria de voltar às rotinas habituais, o antigo trabalho, a monotonia do dia a dia... mas o que me dói mais é ter de admitir que perdi um grande companheiro.
As organizações internacionais estão-se a afundar numa corrupção organizacional, mas principalmente devido à corrupção comportamental, é a partir do elemento pessoal que começa essa mesma corrupção.
São essas mesmas as pessoas que antes de serem os actores da corrupção organizacional, são os actores da sua própria corrupção pessoal… comportamental. O importante deixa de existir, por falta de condições e, para vencer, basta esquecer o passado e as origens, entregando-se à superficialidade e às paixões oferecidas no momento.
A negridão do prazer fácil e competitivo faz-se presente no quotidiano de cada missão. A mentalidade do mercenarismo impera e passamos a viver em função do dinheiro e do curriculun que vamos fazer. 
Foi esta a triste realidade vivida na primeira pessoa. Perdi um companheiro admirável, feri-o sem escrúpulos, pura leviandade, mas principalmente, feri-o para estar naquela onda... Eu tinha de ser uma mulher moderna, livre, disponível como as outras.
Perdi também bons amigos, mas principalmente perdi as raízes e o respeito por mim… Mas, foi tão viciante aquela nova vida, longe de todos os olhares conhecidos, que ainda persisto em manter na memória os privilégios, o conforto, os prazeres, as festas embriagantes e um vazio perturbador que me fere merecidamente…
Tenho de reconhecer que as organizações internacionais não irão sobreviver nestas realidades, com gente facilmente seduzida pelo dinheiro e pelo social, como eu fui. Só sobreviverão se tiverem presente nos seus estatutos que o comportamento íntegro dos seus elementos são uma mais-valia e, que cada um leva consigo a sua história pessoal, os seus afectos, os seus entes queridos, os seus parceiros de vida...
Foi a voz da minha consciência, para que conste… desculpem-me o incómodo.
Florbela Amaral

quinta-feira, 21 de outubro de 2010

Urgente se torna, juntarmos as nossas vozes, para encontrar novos Céus…

Estimadas gentes, gente guerreira, gente boa, que usa a palavra para ferir os malvados opressores.

Descobri este blogue casualmente, quando procurava algo relacionado com o despertar consciências. Hoje em dia, encontram-se muitos escritos sobre este assunto, mas calhou fixar-me neste blogue, bem como nos seus artigos.

Quem sou? Alguém no meio de tanta gente…
Onde habito? Algures num Planeta que se chama Terra…

E mais não digo, porque o mais importante é ser ALGUÉM, igual a tantos ALGUÉNS anónimos.

O medo destila por todo o lado, injectado pelas classes que se colocaram acima, na ribalta, fechando-nos o acesso à liberdade de escolher e decidir.
Tudo está decidido, mesmo antes de ser anunciado. Que se informem sobre os submundos do Clube de Bildelberg e seus tentáculos, para perceberem do que estou tocando.
Só recentemente, que por mero acaso, me dei conta deste Monstro que avassala e escraviza a humanidade.

Ora bem, o medo conduz-nos ao isolamento, à inacção… é isso o pretendido: estarmos e continuarmos paralisados pelo medo, até de nós próprios termos medo, da nossa própria sombra. Não vá ela trair-nos, à semelhança da traição dos governantes, cuja missão é encontrar habilidosas estratégias para enganarem as pessoas do mundo, sem elas se darem conta. Depois, quando acordamos, estamos numa cela fechada, sem portas nem janelas para respirar... estamos num pesadelo.

O que acontece no momento actual é isso: acordámos e, descobrimos que estávamos num pesadelo, numa cela sem portas nem janelas.

Como sair deste pesadelo? Eis a questão!

Dar asas à nossa voz, expandir o coração, pois as pernas já não encontram as saídas que nos vedaram.
Para tal, não quero acreditar, nem aceitar que somos os culpados da actual situação caótica e degradante, nem tão pouco acusar as pessoas pelas inconsciências cometidas, que as levaram à penúria. Essa penúria, faz parte da mesma estratégia das classes dominadoras, pois é mais fácil manipular e dominar pessoas na penúria, fracas e esgotadas psicologicamente, do que dominar pessoas que conseguiram encontrar as suas próprias asas. Para isso, houve uma estratégia inteligentemente preparada para colocar as pessoas na penúria, através da distracção, do cultivo premeditado da ignorância, da alienação futebolística e telenovelística, e do aliciamento publicitário enganoso da própria Banca.

Vamos então dar asas à nossa voz, e se já não encontrarmos alento, vamos criar novas asas… os silêncios também tem asas… e revelam novas formas de luta… pelo menos proporciona que nos encontremos connosco próprios… com a nossa realidade existencial…

É esse repto que eu lanço, através deste blogue:

Dar asas à nossa voz… esperar ardentemente que surja um Robin Hood que nos liberte das garras do Terrível Xerife…

Como? Só sei que não sei. Mas sei que em unidade, amizade, secretismo e solidariedade, encontraremos o poder da nossa voz e a força dos nossos silêncios, para sobrevoarmos e sobrevivermos à escravidão que o “Xerife” e seus associados nos impõem.
Vamos sobreviver!

Vamos espalhar as nossas vozes! As nossas palavras! O nosso sentir! Com o secretismo necessário, qual tempo de Robin Hood, mas muito pior… o actual tempo negro, de tirania e deformação política, em que se hipnotizam as pessoas para obter a maioria, e depois as destroem, começando pelos mais fracos e desprotegidos, coloca Salazar num patamar respeitável, longe de ter sido um ditador.
Hoje, o “Xerife” malvado, arrogante e ditador, e seus associados, liberta o Monstro da mentira e da opressão, atrofiando a transparência e a justiça social e paralisando os corações das pessoas com ameaças, medidas desumanas e medo do futuro.

Que este e outros blogues de consciência, publiquem as vozes que estiverem disponíveis para ecoar o som do bater das suas asas, do bater dos seus corações paralisados pelo medo, pois enquanto o “Xerife” malvado estiver dominando, atrofiando e mentindo ao povo, teremos de voar, de planar, de libertar a paralisia do coração através da nossa voz e das nossas asas... e acreditar no ressurgimento do Robin Hood.

Urgente se torna, juntarmos as nossas vozes e as nossas asas, para encontrar novos Céus… curar as asas, feridas pelo monstro demolidor e seus associados.
Beatriz A. Albuquerque